مهارتهای شنيداری برای حقوقدانان

قسمت اول
لازمست درابتدا بطور خلاصه انواع شنيدن بشرح ذيل مورد توجه قرار گيرد :
1-شنيدن ولي گوش ندادن.
(شنيدن يكي از حواس پنجگانه و غير ارادي و اتوماتيكمان است ولي گوش دادن موضوعي ارادي است كه توام با تفكر و پردازش ذهني ميباشد).
2-تظاهر به گوش دادن

3-گوش دادن انتخابي(فقط گوش دادن به آنچه مدنظر است و به دنبال آن هستيم).

مثال: گوش دادن وكلاء و مشاورين به موكلين و يا مقام قضايي به اصحاب دعوي ، عمدتا از اين نوع است ، چرا كه معمولاً به دنبال موضوع خاص در پرونده هستند و هدف خاصي را دنبال ميكنند .
4-گوش دادن با توجه،تمركزودقت(بسان ضبط صوت ) مثل يك گزارشگر راديو يا تلويزيون
5-گوش دادن توام بااحساس همدردي( گوش دادن از جنبه عاطفي و احساسي)
مثل گوش دادن يك مددكار اجتماعي
6-گوش دادن به مطالب گوينده از منظر خوداو( شنيدن مطلب از ديدگاه عاطفي،احساسي و نيز عقلي و منطقي گوينده)
مثل گوش دادن يك روانپزشك ، روانكاو ، جرمشناس ، روانشناس كيفري ، جامعه شناس كيفري كه به دنبال علل مختلف ريشه ها و انگيزه هاي ارتكاب جرم ميباشند .
7-گوش دادن به گوينده ، لكن گوش کردن مطالب وي از منظر شخص يا اشخاص ثالث.
مثل گوش دادن به موكل از ديدگاه و منظر طرف مقابل و وكيل وي و نيز از ديدگاه مسئولين انتظامي ، اعوان دادگستري(كارشناسان،مخبرين)وازديدگاه مقامات قضايي ، ... بمنظور درك و فهميدن ، برداشت و استنباط آنان از گفتار موكل و بالتبع پيش بيني پاسخ و عكس العمل آنان وبالطبع اصلاح يا تكميل مطالب موكل ، بمنظور تاثيرگذاري بهتر و مطلوب تر در جهت هدايت پرونده به سمت حصول نتيجه موردنظر
بعبارت ديگر قضاوت بسيار دقيق و هوشيارانه موكل خوداز همه ابعاد و جوانب با توجه به تمامي اسناد و مدارك و احتمالات پيش از اتخاذ راه حل و قبل از اقدام به هر گونه حركت حقوقي است . بديهيست بكارگيري دقيق ، صحيح ، درست و كامل اين مهارت ، ميتواند كمك بسيار شاياني به حصول نتيجه مطلوب و اهداف غائي وكيل و موكل نموده و مصونيت بالائي از شكست را به ارمغان آورد .
در روشهاي شنيداري اول ، دوم ، سوم و چهارم ، شنونده از منظر خود گوش ميكند . اما در روش شنيداري پنجم ، ششم و هفتم ، شنونده به مطلب از منظر فكري و احساسي گوينده و يا شخص يا اشخاص ثالث ،گوش ميسپارد .
بنابراين شنونده مهارت شنيدن واقعي را دارد . اين مهارت بسيار سخت و نادر است .
در عمل براي،حقوقدان لايق،با كفايت شدن ،خبره تر و شايسته تر گرديدن،يادگيري و تمرين مهارتهاي شنيداري بسيار خوب ، مفيد و موثر است .
حال بمنظور اينكه يك شنونده ماهر و حرفه¬اي شويم ، بايستي هنگام شنيدن به مراحل وپله¬هاي ذيل توجه نموده و آنها را طي نمائيم.( كه البته نياز به تمرين براي كسب مهارتهاي والاي آن میباشد ).
1-عبور كردن ازخود ( فراموشي زندگينامه خود ).
2-خارج شدن از قاب و چهارچوبه مرجع خود
3-خروج از سيستم ارزشي و معيارهاي ارزيابي شخصي خود
4-كنار گذاشتن ديدگاههاي مذهبي ، فرهنگي و تاريخي خود در هنگام شنيدن
5-خلاص كردن خودازشر،تمايلات قضاوتگرانه و پيشداورانه ، به هنگام گوش دادن
6-ورود به قاب چهارچوبه فكري و احساسي گوينده
7-شنيدن مطالب از ديدگاه فكري و احساسي گوينده يا شخص و اشخاص ثالث با نهايت تمركز بطور عميق ، دقيق و صحيح
طي كردن مراحل هفتگانه فوق مستلزم توجه به : { زبان بدن گوينده ، تن صداي وي ، نحوه استقرار وي ، زبان احساس ، خشم ، شادي ، رضايت ، تائيد ، تصديق ، توافق و عدم آنها ، شغل ، طبقه اجتماعي ، سطح تحصيلات ، سن ، جنسيت ، فرهنگ ، پس زمينه و بيوگرافي ، شيوه ، سبك و روش زندگي و .... گوينده}است،(البته تا حد ممكن و لازم)
در هنگام گوش دادن ، توجه به علامات و سيگنالهاي (غير كلامي)كه از موارد فوق حاصل ميشود ، كمك شايان و بسيار زيادي در نيل به مراحل پنجم ، ششم و هفتم روش هاي شنيدن مينمايد .
چنانچه ملاحظه ميشود ، شنيدن به روش اخير مستلزم آموزشهاي بسيار تخصصي و تمرين و ممارست هاي فراوان است .
مضافاً اينكه شنونده ، ميبايستي نسبتاً داراي منابع غني علمي و اطلاعاتي گسترده و عميق در زمينه هاي مختلف از جمله روانشناسي و رفتار شناسي و علم مهارتهاي ارتباطي باشد .
لذا اين مهارت از جمله مهارتهاي بسيار ارزشمندي است كه كمك بسيار فراواني به حقوقدانان جهت درست فهميدن و درك صحيح مطالب گوينده و به تبع آن فهم كامل تر مسئله و مشكل حقوقي و بالطبع كمك شاياني به اتخاذ راه حل مناسب تر مينمايد .
دکتر جواد مقیمی
ادامه دارد